Top 10 wszech czasów światowego żużla (4) – Zenon Plech

Zenon Plech urodził się 1 stycznia 1953 roku w Zwierzynie. Jeden z najbardziej utytułowanych polskich żużlowców. Pięciokrotnie sięgnął po tytuł IMP w latach (1972, 1974, 1979, 1984, 1985), a jego rekord złotych krążków po latach przebił dopiero Tomasz Gollob. “Super Zenon” zdobył także liczne medale MŚ par i DMŚ.

Początki przygody z żużlem

Zenon nigdy nie był pasjonatem sportu, a już na pewno przedmiotem jego szczególnej fascynacji nie był żużel. W 1970 roku, jako młody chłopiec zamieszkał w internacie i rozpoczął naukę w liceum. Stal była wówczas prawdziwym potentatem w tej dyscyplinie sportu, a Jancarz, Pogorzelski, i Migoś znani byli szeroko, nie tylko w kraju. Plech wraz z kolegami ze szkoły, z braku innych pomysłów, wybrali się na mecz żużlowy. Na stadionie wisiało ogłoszenie o naborze da szkółki młodzieżowej. Zenon postanowił spróbować. Miał 16 lat, nieposkromione ambicje i to coś, co od razu zwiastuje przyszłego mistrza. W szkółce już po roku, podczas ligowego meczu Stali z Wybrzeżem uzyskał wymagany limit czasowy i żużlową licencję. Zaczął występować w ligowym zespole gorzowskim i pojechał też na torze gdańskim w rewanżu. Wtedy, po raz pierwszy prezentując się gdańskim kibicom, w jednym z biegów zajął 3 miejsce. W 1972 roku został indywidualnym mistrzem Polski, mając zaledwie 19 lat. Rok później w Chorzowie zdobył brązowy medal IMŚ. W 1979 roku na tym samym torze sięgnął po srebrny krążek. Lata 70 i 80 to niełatwy czas dla polskich żużlowców. Duże ograniczenia sprzętowe, wynikające z ograniczeń finansowych z góry nie dawały dużych szans w starciu z Anglikami, Duńczykami, Szwedami, czy Australijczykami.

Kariera żużlowa

Rok 1972 był niewątpliwie imponujący i otworzył drzwi do kariery Plecha. W tym właśnie roku został odkryty jego niepospolity talent. Dalsze wyczyny Zenona Plecha nie pozostawiają cienia wątpliwości, że był on zdecydowanie jedną z najważniejszych postaci w czarnym sporcie.
Niezwykle udany był kolejny sezon. W historycznych IMŚ w Chorzowie zdobywamy dzięki Jerzemu Szczakielowi, jedyny do tej pory złoty medal. Pierwszym wicemistrzem został Mauger, a po tytuł drugiego wicemistrza sięga, zaledwie 20-letni Zenon Plech. Następnie w Szwecji drugi brązowy medal, tym razem w MŚ par.

Następne 3 sezony bardziej skromne. W IMŚ Zenon z reguły łatwo przebijał się do finału, ale tam był kolejno: szósty, czternasty i piąty. W parach było podobnie, piąte i siódme miejsce. w 1974 roku drugie wicemistrzostwo świata i srebrny medal na White City w Londynie 2 lata później.

Pod koniec 1976 roku Zenon Plech opuścił Stal, która nie zgadzała się na jego starty w lidze angielskiej. Przeniósł się wówczas do Wybrzeża Gdańsk, z którym był związany już do końca swojej imponującej kariery. Po raz pierwszy z plastronem gdańskiego klubu Zenon wyjechał na tor w przegranym meczu w Częstochowie. Należy podkreślić, że na 32 zdobyte przez gdańszczan punkty, 17 zdobył ich nowy nabytek. W Gdańsku natomiast zadebiutował w lipcu 1977 roku w starciu z Motorem Lublin, zdobywając wtedy komplet 15 punktów.

W 1978 roku pomagał swojej nowej drużynie w zdobyciu wicemistrzostwa Polski, jeżdżąc wspólnie z Leszkiem Marszem, Henrykiem Żyto, Andrzejem Marynowskim i Bogdanem Skrobiszem. Sezon 1978 był bardzo interesujący. W maju Zenon wygrał Zloty Kask, ale właśnie wtedy przyplątało się przeziębienie, z którego wynikło wysiękowe zapalenie osierdzia i przymusowy szpital. Plech łatwo się nie poddał. Całkowicie wyleczony, zdążył na drużynowe MŚ. Finał w niemieckim Landshut przyniósł Polsce i Plechowi kolejny brązowy medal.
W następnym roku forma Zenona była jeszcze wyższa. To niewątpliwy efekt startów w lidze angielskiej, w barwach londyńskiego klubu Hackney, gdzie Zenek przez kilka sezonów był autentycznym liderem. Został indywidualnym wicemistrzem Londynu, przyczynił się do sięgnięcia przez Hackney po wicemistrzostwo najsilniejszej wówczas ligi w świecie – angielskiej. W 1979 roku drugie miejscu w Chorzowie. Potem jeszcze 3 miejsce na MŚ par w Danii i trzeci dla Zenona tytuł indywidualnego mistrza kraju. W 1980 roku sięgnął po swój największy sukces w jeździe parami, w światowym finale w Jugosławii zajął 2 miejsce, przegrywając tylko z Anglikami. Następnie wygrał finał kontynentalny IMŚ w Lonigo, natomiast w Goeteborgu pojechał dość słabo. Po roku zdobył swój ostatni medal na światowej imprezie i zajął z Jancarzem 3 miejsce w parach. Wywalczył potem jeszcze dwukrotnie finał IMŚ, ale i na Wembley w 1981 roku i w Norden w 1983 roku nie był w stanie podjąć walki o czołowe pozycje. Pewien uraz zostawił też zapewne wypadek Zenona na trasie Londyn – Gdańsk. Zmęczony Plech zasnął za kierownicą i wylądował na drzewie. Auto zostało doszczętnie skasowane, sam Zenon wyszedł raczej bez szwanku, zaledwie ze skrzywionym tylko nosem.

W czerwcu 1987 roku, na pożegnalny turniej Zenona Plecha przyjechały same światowe sławy i czołówka krajowa. Zenon już nie wystartował, dziękował tylko swoim przyjaciołom i publiczności, która była Zenonowi wdzięczna za zwycięstwa, porywające wyścigi i 11 medali MŚ. Niemniej rozdziału startowego w swej karierze jeszcze nie zamknął. W 1989 roku wygrał turniej w Landshut, zostawiając w tyle wszystkich przeciwników. Można się zastanawiać, czy Zenon Plech to najlepszy żużlowiec w historii polskiego speedwaya. Natomiast pewne jest, że należał do najważniejszych i najwybitniejszych, w skali globalnej, postaci dla tego sportu.

Życie po karierze

Po zakończeniu kariery próbował swoich sił jako trener zarówno Stali Gorzów, Wybrzeża Gdańsk, Polonii Bydgoszcz, z którą wywalczył awans do ekstraligi w 2008 roku, oraz WTS-u Wrocław. W roku 2001 zdobył z polską kadrą srebrny medal DPŚ. Był również komentatorem telewizyjnym. Zajmował się szkoleniem młodych zawodników startujących na minitorze (Gdańsk), a w latach 1994-1998 był radnym Miasta Gdańska. Poza torem zawsze pomocny, wesoły, oraz otwarty dla ludzi. W domu dbający o rodzinę mąż, ojciec i dziadek. Kochała go cała żużlowa Polska. „Super Zenon”, czyli niezwykły talent, nauczyciel człowiek „do rany przyłóż”. Zenon Plech chorował na cukrzycę, ale mimo to do końca życia pozostawał związany z gdańskim żużlem. Zmarł 25 listopada 2020 roku. Odszedł w wieku 67 lat.